14 praktische tips als helpen risico’s met zich meebrengt

1. Herken dat jouw beroep risico’s kent

Hulp- en zorgverleners op huisbezoek worden wereldwijd beschouwd als hoog risicowerkers. Ze werken vaak alleen, bij cliënten thuis, in situaties die snel kunnen escaleren.

De risico’s zijn reëel:

• verbaal of fysiek geweld,
• seksueel grensoverschrijdend gedrag,
• diefstal of overval (bijvoorbeeld gericht op medicijnen),
• en de emotionele belasting na herhaalde dreigende ervaringen.

Bewustzijn van die risico’s is de eerste stap naar bescherming.

2. Bereid je huisbezoek goed voor

Een huisbezoek lijkt routine, maar achter elke voordeur kan een onbekende situatie schuilgaan.
Voordat je vertrekt:

• Plan de veiligste route en noteer alternatieve wegen.
• Controleer waar je kunt veilig kan parkeren, dichtbij en verlicht en. Vermijd hierbij nauwe plekken en zorg dat er een snelle en veilige vertrekroute is.
• Check of de wijk veilig is, zeker bij avondbezoeken.
• Verzamel beschikbare informatie over de cliënt en eerdere ervaringen van collega’s.

Een paar minuten voorbereiding kunnen later het verschil maken.

3. Deel je planning met je organisatie

Laat altijd weten waar je bent, wie je bezoekt en hoe lang je verwacht weg te blijven.
Zorg dat jouw organisatie beschikt over:

• je contactgegevens,
• kenteken en vervoermiddel,
• en een recente foto.

Gebruik indien mogelijk een check-in/check-out systeem zodat collega’s weten dat je veilig bent teruggekeerd.

4. Draag praktische en veilige kleding

Soms kan kleding invloed hebben op je veiligheid en een goede uitvoering van je werk. Draag makkelijke schoenen en vermijd accessoires die je kunnen hinderen, zoals bijvoorbeeld lange kettingen of grote tassen. Comfort en bewegingsvrijheid zijn belangrijker dan stijl.

5. Bewaar professionele afstand

Tijdens huisbezoeken is het belangrijk om duidelijke grenzen tussen werk en privé te behouden. Hoewel het soms natuurlijk voelt om iets persoonlijks te delen om vertrouwen op te bouwen, kan dat onbedoeld je veiligheid en privacy in gevaar brengen.

Deel geen persoonlijke informatie zoals:

• je woonadres of buurt,
• je privé telefoonnummer,
• of je sociale media-accounts.

Houd gesprekken vriendelijk, maar zakelijk en gericht op de cliënt of de zorgsituatie.
Gebruik uitsluitend je werk telefoonnummer en officiële contactkanalen. Zo bescherm je niet alleen jezelf, maar ook de professionele relatie met de cliënt.

6. Investeer in training en voorbereiding

Volg een training in de-escalatie en persoonlijke veiligheid. Leer hoe je vroegtijdig spanning herkent, hoe je rustig blijft en hoe je professioneel omgaat met agressie of onvoorspelbaar gedrag. Zorg ook dat je de procedures kent bij signalen van huiselijk geweld of verslaving.

7. Let op bij aankomst en voer een snelle risico-inschatting uit

Neem even de tijd voordat je aanbelt. Bekijk de omgeving: is er spanning, hoor je geschreeuw, zie je anderen in huis, zijn er agressieve huisdieren, hoe lees je de lichaamstaal? Als iets niet goed voelt, overleg dan met je team voordat je binnengaat.

Tijdens het bezoek:

• Houd zicht op de uitgang.
• Blijf alert op signalen van stress of dreiging.
• Beweeg je zo dat je niet ingesloten raakt.

8. Vertrouw op je gevoel

Je intuïtie is een krachtig veiligheidsinstrument. Voelt een situatie niet goed? Verlaat dan het huis, nu, niet later. Je kunt altijd teruggaan met een collega of onder begeleiding. Veiligheid gaat altijd vóór zorg.

9. Gebruik technologie als vangnet

Steeds meer organisaties investeren in persoonsalarmering en alleenwerkersbescherming. Een discrete alarmknop of smartphone-app kan levens redden. Zorg dus dat deze opgeladen worden gedragen.

Belangrijke vragen bij de keuze van zo’n systeem kunnen zijn:

• Is de knop of app makkelijk te hanteren en te dragen (compact, licht en discreet)?
• Hoe snel wordt het alarm doorgestuurd na activatie?
• Wie ontvangt het alarm: collega’s, teamleden of een centrale meldkamer (PAC)?
• Wordt de locatie van de gebruiker automatisch meegestuurd, en hoe wordt deze locatie bepaald?
• Kan er direct worden meegeluisterd of gesproken om de situatie juist in te schatten en gepast te reageren?
• Is via een dashboard zichtbaar wie de melding ontvangt, wie erop reageert en welke stappen zijn genomen?

Een goed systeem, biedt niet alleen veiligheid, maar ook gemoedsrust: je weet dat je nooit écht alleen bent.

10. Weet wat te doen als het misgaat

Wordt een situatie dreigend, of voel je je onveilig? Trek je terug en maak onmiddellijk melding van het incident. Sommige organisaties, die mee kunnen luisteren als er alarm wordt geslagen, hebben een codewoord/ zin. Als ze die tekst horen kunnen ze direct de ernst van de situatie inschatten.

Een professionele organisatie neemt meldingen serieus en biedt directe opvang of nazorg via een vertrouwenspersoon. Incidenten moeten besproken worden, niet genegeerd.

11. Houd contact met collega’s

Zorg dat je eenvoudig kunt communiceren met je team: telefonisch, via een app of alarmknop. Snelle communicatie kan cruciaal zijn bij escalatie. Sommige organisaties werken met centrale alarmposten en andere met collega’s  die direct kunnen inschatten en reageren.

12. Registreer risicovolle adressen

Een bezoek dat voor jou bedreigend voelde, kan dat ook voor een collega zijn. Noteer en deel deze informatie binnen het team, zodat iedereen alert blijft bij toekomstige bezoeken. Het registreren van incidenten helpt de hele organisatie veiliger te maken.

13. Evalueer en leer van incidenten

Na elk voorval, groot of klein, is evaluatie essentieel. Wat ging goed? Wat kan beter?
Een veilige cultuur ontstaat alleen als medewerkers open durven praten over wat ze meemaken.

14. Maak veiligheid een gedeelde verantwoordelijkheid

Veiligheid is geen individuele taak, maar een gezamenlijke.
Werkgevers, overheden en technologiepartners moeten blijven investeren in bescherming, opleiding en nazorg.

Systemen zoals MultiBel helpen organisaties om:

• alleenwerkers direct te beschermen,
• snel te reageren op noodsituaties,
• en incidenten professioneel vast te leggen en te evalueren.

Wie zorgt voor de veiligheid van de zorgverlener, zorgt uiteindelijk voor ons allemaal.